Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi Nedir?
TASARRUFA DAYALI FİNANSMAN SİSTEMİ
Dr. Murat Ergüven’in uzun zamandır üzerinde çalışmış olduğu Elbirliği Sistemi olarak biline ancak Tasarruf Finansmanı şeklinde yasalaşan Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi’nin İslâmi Finans Model Önerisinin yapıldığı ve Alman Yapı Tasarruf Sandığı Sistemi’nin karşılaştırmasının yapıldığı Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi ve Yapı Tasarruf Sandığı Sistemi kitapları Beta Yayınevi tarafından İngilizce olarak da basıldı.
* Konut Finansmanı ve Genel Çerçevesi * Yapı Tasarruf Sandığı Sistemi * Tasarrufa Dayalı Finansman Sistemi * Tasarrufa Dayalı Finans Sistemi ile Yapı Tasarruf Sandığı Sisteminin Karşılaştırması
* Housing Finance And Its General Framework * Building-Savings Fund System * Saving-Based Finance System * Comparison Between Saving-Based Finance System and Building-Savings Fund System * Conclusion and Recommendations
* Saving-Based Finance System * Islamic Finance Principles and Islamic Finance Methods * A Model Recommendation for Saving-Based Finance System in Compllance With Islamic Finance Principles
1991 yılında bu günkü ismi ile Eminevim firmasının o zaman Eminotomotiv şirketinde uygulamaya koyduğu Elbirliği Sistemi özellikle son yıllarda farklı çevrelerin dikkatini ve ilgisini çektiğinden üzerinde çalışmalar yapılmaya başlamıştır. Bu anlamda sistem özü itibarıyla tasarrufa dayalı olduğu için Elbirliği Sistemi terimi yerine Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finansman Sistemi terimi kullanılmaya başlamıştır. Bu çalışmada biz de zaman zaman Elbirliği Sistemi olarak kullanmakla birlikte Tasarrufa Dayalı Finansman Sistemi (TDFS) şeklinde kullanmayı uygun bulmaktayız. Faizsizlik İslâmi Finans Sistemi’nin unsurlarından sadece bir tanesi olduğundan sistemin sadece bir unsurla ifade edilmesinin doğru olmadığı kanaatindeyim.
Fransızca “coopérative” kelimesinden gelen kooperatif, Türkiye’de imece usulü olarak bilinen topluca yardımlaşmanın resmî olarak belli kural, kanun ve düzene göre yapılma işlemine verilen ismidir. Başka bir ifadeyle ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla kurulan teşekküllere kooperatif denir. Kooperatiflerin dayanışma ve ortak ihtiyaçların birlikte giderilmesi gibi sosyal faydaları vardır. Kooperatifler düzenli ve sabit gelirli fertlerin uzun vadede küçük tasarruflarının ve birikimlerinin adım adım ilerlemesi esasına dayanmaktadır. Bu anlamda Elbirliği Sistemi de dolaylı bir kooperatifçilik şeklidir.
Elbirliği Sistemi; sisteme katılan bireylerin karşılıklı yardımlaşmaya dayalı tasarruflarını bir araya getirerek belirli bir amaca matuf finansman ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturulan sistem ve organizasyondur. Sistem temelde “kadınların altın günü” gibi işlemektedir. Elbirliği Sistemi, bireylerin imece usulüyle yardımlaşmaya dayalı araç, konut, iş yeri ve ya arsa sahibi olmasına imkân sağlayan bir finansman yöntemidir.
Sistem bu bireyleri organize edip bir araya getirerek grubun tasarruf ve birikim yapmasını sağlamaktadır. TDF (Elbirliği) Sistemi, banka dışı faizsiz bir alternatif konut finansman sistemidir.
Tasarrufa dayalı finansman sisteminde üyelere konut, araç, iş yeri ve ya arsa satışı yapılmamaktadır. Bu sistem araç, konut ve ta arsa almak isteyen bireyleri bir araya getirerek 20, 40, 60, 80, 120, 160 ve 200 kişilik gruplar oluşturmaktadır. Bireyler kendi şartlarına ve tercihlerine göre vade ortası, peşinatlı erken teslim ve ya çekilişli yöntemlerden birisini seçerek sisteme dâhil olmaktadır. Bu organizeyi yaptığı için de firma, kendi iş ve kâr payı olarak organizasyon ücreti almaktadır. TDF Sistemi, bankaların konut kredilerinden ve ipotekli konut finansman sisteminden farklı bir sistemdir. İpoteğe dayalı konut finansmanında finans birinci el ve ikinci el piyasalar yoluyla sağlanmaktadır. TDF Sistemi’nde ise konut finansmanını sisteme dâhil olan bireylerin kendi düzenli birikimleri ile sağlanmaktadır. TDF Sistemi ile düşük maliyetle konut, araç veya arsa sahibi olunabilmektedirler.
Not: Bu yazı Murat Ergüven’in A COMPARATIVE RESEARCH ON THE SYSTEM OF SAVINGS-BASED FINANCING WITH THE STRUCTURE-SAVING SYSTEM. adlı doktora tezinden alınmıştır.