Sadaka, Zekât ve Sosyal Yardımların Ekonomideki Çarpan ve Hızlandıran Etkisi

DR. MURAT ERGÜVEN / ARAŞTIRMACI

SADAKA, ZEKÂT VE SOSYAL YARDIMLARIN EKONOMİDEKİ ÇARPAN VE HIZLANDIRAN ETKİSİ

Ekonomide “çarpan” ve “hızlandıran” etkisi, harcamaların ve yatırımların toplam gelir ve istihdam üzerindeki etkisini ifade eden kavramlardır. Şimdi sadaka, zekât ve benzeri sosyal yardım mekanizmalarının ekonomide bu iki etkiyi nasıl ortaya çıkardığına bakalım.

1. ÇARPAN VE HIZLANDIRAN ETKİSİ NEDİR?

Ekonomik çarpan etkisi, bir ekonomideki harcama artışının toplam gelir üzerindeki genişleyici etkisini ifade eder. Keynesyen ekonomi teorisine göre, bir ekonomide tüketim, yatırım veya kamu harcamaları arttığında, bu harcamalar birden fazla turda dolaşıma girerek toplam gelirde çok daha büyük bir artışa neden olur.

Hızlandıran etkisi ise, harcamaların artmasının yatırım kararlarını ve üretimi nasıl tetiklediğini açıklar. Artan talep, firmaların yeni yatırım yapmasına ve istihdamı arttırmasına yol açar.

2. SADAKA VE ZEKÂTIN EKONOMİDEKİ ROLÜ

Sadaka ve zekât, toplumun alt gelir gruplarına doğrudan nakit veya aynî yardım sağlayan mekanizmalardır. Bu yardımlar şu şekilde çarpan ve hızlandıran etkisi oluşturur:

  • Tüketim Artışı: Alt gelir grubundaki bireyler, aldıkları yardımları temel ihtiyaçlarına harcadıkları için toplam talep artar. Bu da piyasalardaki mal ve hizmetlerin satışının canlanmasına neden olur.
  • Yatırım Artışı: Artan tüketim, şirketleri üretimi arttırmaya ve yeni yatırımlar yapmaya yöneltir.
  • Gelir ve İstihdam Artışı: Artan talep sonucunda firmalar çalışan sayısını arttırarak istihdam oluşturur. Bu da toplam geliri ve tüketimi daha da yüksek seviyelere çıkarır.

3. SOSYAL YARDIMLARIN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ

Sadaka ve zekât gibi sosyal yardımlar, yalnızca bireysel yardımlaşma değil, aynı zamanda ekonomik aktivitenin canlanmasını sağlayan unsurlar olarak da görülebilir. Özellikle kriz dönemlerinde bu tür yardımlar, piyasaların toparlanmasına katlıda bulunur.

Sadaka ve zekât gibi sosyal yardımlar, toplumda gelir dağılımını düzenlemeye yardımcı olurken aynı zamanda ekonomik çarpan ve hızlandıran etkisi meydana getirerek büyük ölçekte ekonomik fayda sağlar. Bu nedenle, sosyal yardım mekanizmaları ekonomik istikrar ve refah açısından önemli bir rol oynamaktadır.