DR. MURAT ERGÜVEN
gizemli haritalar
Pîrî Reisin Esrarengiz Dünya Haritaları

Dr. Murat Ergüven-Araştırmacı

PİRİ REİS’İN ESRARENGİZ DÜNYA HARİTALARI

Dünyaca ünlü büyük bir deniz amirali olan Pîrî Reis (1475-1555) aynı zamanda dünyanın en büyük, en mühim kartograf (haritacı), deniz haritacısı ve coğrafyacılarından biridir. Çocuk yaşta, (amcası meşhur denizci) Kemâl Reis’in yanında deniz akınlarına katılmıştır. Meşhur deniz amirali 16. Asırda dünya ilim tarihinde de en yüksek mevkidedir.  

İlk Osmanlı haritacısı Pîrî Reis, 1500’lü yıllarda iki farklı dünya haritası resmetmiştir. Bu haritalar 1929’da Topkapı Sarayı’nın müze olarak düzenlendiği sırada tesadüfen bulunmuş ve sonra da dünya ilim âlemine tanıtılmıştır.

İlk harita 1513’te resmedilmiş ve 1517’de Sultan Yavuz’a sunulmuştur. Bu haritalardan günümüze ulaşan Atlas Okyanusu ve kıyılarını (Amerika dâhil) gösteren bir parçası kalmıştır. Ceylan derisi üzerine renkli olarak mükemmel bir şekilde resmedilerek çizilen harita, Pîrî Reis imzasını taşımaktadır. Pîrî Reis haritayı yaparken pek çok doğulu ve batılı denizcinin haritasından yararlanmıştır.

Haritanın yapılışından yıllarca sonra keşfedilen yerler bile detaylarıyla, gerçeğe uygun olarak çizilmiştir. Antarktika’yı (hatta dağlarını) bile göstermiştir. Bu kıta ise ancak 200-250 yıl sonra keşfedilmiştir. Buradaki dağların varlığı ise 1954’te keşfedilen ‘SONAR’ aletiyle tespit edilebilmiştir.

İlk haritadan 15 yıl sonra yaptığı dünya haritası öncekinden daha büyük ölçeklidir. Ve dünyanın kuzeybatısını göstermektedir. Pîrî Reis, bu haritada ilk haritadaki hatlarını düzeltmiştir.

Bütün dünyada hayranlık uyandıran harita, deve derisi üzerine sekiz renk olarak ve büyük bir doğrulukla resmedilmiştir. Harita Atlas Okyanusu’nun kuzey kesimlerini, Kuzey ve Orta Amerika kıyıları ve Grönland’dan Florida’ya kadar olan sahil şeridini içerir. Her iki haritanın kenarlarında da ülkelerin özelliklerine ilişkin resimler ve buralara ait bilgiler vardır.

Pîrî Reis, Grönland’ı üç ayrı ada olarak resmetmiştir. Bu durum ise  ancak son yüzyılda;  uydudan çekilen fotoğraflar sayesinde anlaşılabilmiştir. Haritanın yapılışından 25 yıl önce keşfedildiği iddia edilen Amerika’nın, teferruatıyla izâh edilmesi, buraların Müslümanlar tarafından daha önceden bilindiğine açık bir delildir.

Pîrî Reis ise buraların daha önceden bilindiğini (Kitab-ı Bahriye adlı eserinin 39/a sayfasında şöyle ifade etmektedir: “Lodos yönünde bulundu ol diyar/ Sebte’den (Cebel-i Tarık)  dört bin mil ötedir ey yar. Hangi tarihte bulundu iş bu yer/ Şerh edeyim tarihçiler gör ne der. Hicri tarih bu idi ol zaman/ Ta sekiz yüz yetmiş idi ol an (1465 m). İş bu tarihte bulundu ol zemin/ İsmine Antiller dediler hemin.”

Teknik bakımdan döneminin haritalarından çok ileri olan bu haritalar, modern küreye uygulandığında dünyanın yuvarlaklığı esasına göre çiziliği ve tamamen doğru olduğu anlaşılmıştır. Daha sonra da uydudan çekilen fotoğraflarla karşılaştırılmış, tıpatıp aynı denecek derecede birbirlerine uydukları görülmüştür.

Harita çiziminde kullanılan hassas teknolojik aletlerin, uydu ve uçakların bulunmadığı bir çağda böyle haritaların yapılabilmesi dünya ilim âlemi tarafından hayranlık ve takdirle karşılanmıştır.

Bu doğrulukta bir harita ancak uydu ve uçaktan çekilen fotoğraflarla ve hassas aletlerle çizilebilmektedir. Son çağ bilim adamları ise bu haritaların ancak göğe yükselmeyle çizilebileceğini vurgulamaktadırlar. Hatta bu haritalar uydudan çekilen fotoğraflara göre çizilmiş diyen bilim adamları da olmuştur.

Dünya ilim camiasını şaşkına çeviren, hayrete düşüren ve hayranlık uyandıran bu haritalar, düşünce boyutunu aşmakta ve mantık kurallarına uymamaktadır. Günümüze bile denizlerde dolaşarak bu mükemmellikte harita çizmek mümkün değildir.

Haritalar, sır peresi aralanıncaya kadar şaşkınlık, hayret ve hayranlık uyandırmaya devam edecektir. Ancak Pîrî Reis’in (Kitab-ı Bahriye’sinin 13/a sayfasındaki) şu sözleri sır perdesini aralamaya belki yardımcı olabilir: “Şimdi bil ki harita velâyet işidir/ Buna değme (adi-olur olmaz) kişi işi demeyin.” (1)  

_____________________________________________________________

(1)Kitab-ı Bahriye, İslâm Ansiklopedisi; Türk Ansiklopedisi; Ana Britannica; Büyük Larousse; Osmanlı Ansiklopedisi; İlim ve Din; Yeni Rehber Ansiklopedisi;  Müslüman İlim Öncüleri Ansiklopedisi.

Görselin kaynağı: https://stratejikortak.com/2020/04/piri-reis-ve-gizemli-haritasi.html

Hz. Peygamber'den Heraklius'a mektup
Saltanat Koruyan Mektup

Dr. Murat Ergüven-Araştırmacı

SALTANAT KORUYAN MEKTUP

Dönemin ileri gelen devlet başkanlarını İslam’a davet için mektuplar gönderen Hz Peygamber sav, Dihye b. Halife elçiliğiyle (Rum Kayseri/ Doğu Roma imparatoru) Herakliyus’a da bir mektup göndermiştir. (Muharrem 7/ Mayıs 628).

Hz. Dihye, mektubu bu sırada Kudüs’te bulunan Herakliyus’a iletti. Hz. Peygamber’in mektubunu okuyan Herakliyus:

“Vallahi ben çok iyi biliyorum ki senin sahibin Allah tarafından insanlara gönderilen peygamberdir. Zaten bizde O’nun gelmesini bekleyip duruyorduk. Kitabımızda onun ismini ve vasfını yazılı bulmuştuk. Eğer hayatım hakkında Rumlardan korkmasaydım, O’na hemen tabi olur ve yardım ederdim. Sen bana biraz zaman tanı da ben bir araştırıp düşüneyim.” Dedi.

Herakliyus, Resûl-i Ekrem hakkında tahkikat yapmak için (Roma’daki) dostu Hristiyan bilgin piskopos / başrahip Uskuf Dagatır’a bir mektup gönderdi. Ve o sırada ticaret için Bizans topraklarında bulunan Ebu Sufyan ve arkadaşlarını çağırtıp Hz. Peygamber hakkında sorular sorup bilgi edindi.

Çok kısa zamanda Dagatır’dan da Hz. Peygamber’in zuhuru ve gerçekten peygamber olduğu hakkında bir mektup aldı. Böylece Herakliyus, Hz. Peygamber hakkında elde ettiği bilgilerin peygamberlik vasıflarına uygun olduğunu anlayınca Müslüman olmaya niyetlendi ve Rumları da İslâm’a çağırdı.

Ancak Rumların İslâmiyet’ten tedirgin olup homurdandıklarını görünce (ve dostu rahip Dagatır’ın da Müslüman olduktan sonra şehid edildiği haberini alınca) saltanatının ve hayatının tehlikeye gireceğinden korkarak sözünden çark edip; ‘Ben O’na tabi olmaya güç yetiremeyeceğim.” diye vazgeçti.

Herakliyus, Hz. Dihye’ye pek fazla hürmet edip, O’nu Hz. Peygamber’e yazdığı bir mektup ve birçok hediyelerle Medine’ye uğurladı. Medine’ye varan Dihye, Resul-i Ekrem’e Herakliyus’un mektubunu verip, bütün olanları anlattı. Herakliyus mektupta; İsa’nın müjdelemiş olduğu Allah’ın Resulü Muhammed’e Rum Hükümdarı Kayser tarafındandır. Elçin, mektubunla birlikte bana geldi.

Ben şehadet ederim ki; sen Allah’ın Resulüsün! Biz zaten seni yanımızdaki İncil’de yazılı bulmuştuk. İsa b. Meryem, seni bize müjdelemişti. Rumları sana imam etmeye davet ettimse de yanaşmadılar, kaçındılar. Onlar beni dinleselerdi, kendileri için muhakkak ki hayırlı olurdu. Ben senin yanında bulunup da sana hizmet etmeyi, senin ayaklarını yıkamayı ne kadar arzu ederdim! Diyordu.

Hz peygamber Kayser’in mektubunu okuyunca:

‘Mektubum yanlarında bulundukça onların saltanatları devam edecektir’ Buyurdular.

Resul-i Ekrem’in elçisini ve davetini son derece güzel karşılayan Herakliyus, Hz. Peygamber’in gönderdiği mektubu (okuduktan sonra öpüp gözlerine sürüp başına koymuş ve) atlas bir ipeğe sararak altından bir kutunun içine koyup saklamıştı. Kayser hanedanı katında nesilden nesile devreden bu mektup H.464 yılına kadar Alfons b. Ferdinand’ın yanındaydı. Ondan da torununa kaldı.

V. Memluk Meliki Mansur (Ö.H/689-m/1290)’un Avrupa’ya elçi olarak gönderdiği Seyfeddin Kılıç, bu mektubu Avrupa Kralı’nın kendine gösterdiğini şöyle anlatır:

“Kral bana: ‘Ben sana yüce bir armağan sunacağım. Bu sizin peygamberinizin atam Kayser’e göndermiş olduğu mektubudur. Bu mektup bize bu güne kadar miras kaldı. Bize ata ve babalarımızdan tavsiye ve tenbih edilmiştir ki; bu mektup yanımızda bulundukça saltanat bizden gitmeyecektir. Biz onu son derece titizlikle korumakta ve ona saygı göstermekteyiz. Saltanatımızın devam etmesi için onun yanımızda bulunduğunu Hristiyanlardan da gizli tutmaktayız.’ Dedi.“

İşte bu hanedan bu mektubu muhafaza ederek yüzyıllarca hüküm sürmüştür.(1)

______________________________________________________

(1) M. Âsım Köksal, İslâm Tarihi (İstanbul–2001), 5/385-405; M. Yusuf Kandehlevî; Hayatü’s-Sahabe (İstanbul-1991), 1/108-111; Muhammed Hamidullah; İslâm Peygamberi (Ankara-2003), 1/332-350; Muhammed Hamidullah, Hz Peygamber’in Altı Diplomatik Mektubu (İstanbul-1990 ), 111-131.      

Süheyl b. Amr
Süheyl’in Dişleri

Dr. Murat Ergüven-Araştırmacı

SÜHEYL’İN DİŞLERİ

Kureyş’in ileri gelenlerinden olan Süheyl b. Amr, azılı müşriklerden ve Hz Peygamber’in can düşmanlarındandı. Konuşması fevkalade düzgün olan Süheyl b. Amr, çok tesirli söz söyler ve insanları etkilerdi. Kureyşlilerin söz üstadı, konuşma âlimiydi. Süheyl, bu maharetini hep Hz Peygamber ve İslam düşmanlığına kullanır; Kureyşli müşrikleri kışkırtırdı.

Süheyl b. Amr’ın üst dudağı yarık olup, konuşurken altlı-üstlü sivri dişleri görünürdü. Bu sivri dişleri onun konuşmasındaki düzgünlüğü ve etkileyiciliği sağlardı. O Bedir ve Uhud savaşlarında bulunmuş, Kureyşlilerin Hz Peygamber’e karşı olan her hareketine katılmıştı.

Bedir Savaşı’nda alınan esirler arasında Süheyl b. Amr da vardı. Elleri bağlanmış Medine’ye götürülürken kaçmış, ancak yapılan aramalarda hemen yakalanmıştı. Daha sonra fidye karşılığı serbest bırakıldı. Müslümanlar, Umre için Mekke’ye yöneldiklerinde Hudeybiye’de de o Hz Peygamberle karşılaşmış ve anlaşmayı da zorla istediği gibi yazdırmıştı.

Yine ilk önce bu anlaşma hükümlerini çiğneyerek, yüzlerini örtüp Huzaalılar’ı uyurken kılıçtan geçirenler arasında o da vardı. İki yıl sonra Kureyşli müşriklerin bu anlaşmayı bozmaları üzerine Mekke’nin Fethi sırasında Mekkeliler’i Hz Peygamberle çarpışmaya ayaklandırıp Halid b. Velid’e karşı koyan üç Kureyşli’den biri yine Süheyl b. Amr idi.

Hz Peygamber, Medine’ye girip hâkim olduğu zaman Süheyl b. Amr, kendini evine kapatmıştı. Ancak oğlu aracılığıyla eman dilemesi üzerine Hz Peygamber ona eman/ güvence vermiş ve çevresindekilere; ‘Kim ona rastlarsa sert bakmasın ve dokunmasın! Yemin ederim ki Süheyl akıllı ve şerefli bir adamdır. Süheyl gibisi İslam’a bigâne/ yabancı kalamaz.’ diye seslenmiştir.

Yıllardır Süheyl’in Hz Peygamber’e karşı mücadele etmesine rağmen Resûlullah, ona övgüde bulunmuş ve güvence vermişti. O da (Hz Peygamberle katıldığı Huneyn Gazası’nda) Müslüman olduktan sonra Hz Peygamber’in haber verdiği o övgüye layık konuşmasını zaman gelince yapmıştır.

Bu olay şöyle hikâye edilir:

Bedir Savaşı’nda alınan esirler arasında bulunan Süheyl b. Amr’ı Hz Ömer gördüğü zaman; ‘Ya Resûlullah! Şu adam Kureyş’in hatibidir. Bırak beni, onun iki ön dişlerini çekeyim de dili dışarı sarksın. Artık hiçbir yerde hiçbir zaman senin aleyhinde konuşamasın.’ Dedi.

Hz Peygamber; ‘Bırak onu! Ben onun uzuvlarına böyle bir şey yaparak bir zarar veremem. Eğer bunu yaparsam, Peygamber olmama rağmen Allah da bunu bana yapar. Belki o dişlerle bir konuşma yapar da, senin yermeyeceğin, öveceğin bir makamda bulunur, sen de onu översin! Belki bir gün o seni sevindirir de!’ Buyurmuşlardır.

Allah Resûlü’nün vefatı üzerine bazı Arap kabileleri temsilcilerinin Medine’ye gelerek zekât vermeyeceklerini açıklamaları, yer yer irtidat (dinden dönme) hareketlerinin görüldüğü, Mekke’nin genç valisi Attab b. Esed’in de korkup gizlendiği bir sırada idi ki: Süheyl b. Amr, halka, Hz Ebu Bekir’in Medine de yaptığı konuşmanın aynısını yaptı. Eksik hiçbir şey bırakmadı.

‘Ey Kureyş cemaati, sizler Müslüman olanların en sonuncusu olmuş bulunduğunuz halde, irtidad edenlerin/dönenlerin en öncüsü olmuş olmayın!’ diye halkı ikaz etti. Süheyl b. Amr, hutbesini bitirdiği zaman halk yatıştı. Kureyşliler’in İslâmiyet’e sebatları Süheyl b. Amr’ın bu konuşmasıyla sağlanmış oldu.

Hz Ömer Süheyl’in bu konuşmasını duyunca Hz Peygamber’in vaktiyle onun hakkındaki haberini hatırlamış ve Senin Resûlullah olduğuna bir kez daha şehadet ederim demiştir.(1)

______________________________________________________________________

(1) M. Âsım Köksal, İslâm Tarihi (İstanbul-2001), 3/ 382- 385, 5/ 303-312,6/ 447, 448; M. Yusuf Kandehlevî, Hayatü’s-Sahabe (İstanbul-1991)1/ 154, 2/ 387; Muhammed Hamidullah, Hudeybiye Anlaşması, (İstanbul-1998)/297-299.