Dostluğun Özü Cömertliktir

Hayatta bazı şeyler vardır, çok kıymetlidir. Değeri az bulunuşundan kaynaklanmaktadır. Bunları hem elde etmesi zordur, hem de elde muhafaza etmesi..

Öğle değil mi? Altın, gümüş, pırlanta gibi değerli, kıymetli madenleri elde etmek ayrı bir çaba gerektirir; bunların muhafaza edilmesi belki elde edinceye kadar gösterilen çabadan daha fazla çaba ve gayret gerektirir. Bilinçsiz harcandığı gibi çalınma tehlikesi de mevcuttur.

Hayatta insan için bunlardan daha kıymetli şeyler de vardır. Mesela dostluk, arkadaşlık bunların başında gelir.

Hayatta herkesin kendi dengince dost bulması çok zor zanaattır. Bir insan onlarca yıllık hayatında belki 5-6 dost ancak edinebilir. Zaten bir insanın bir elin beş parmağından fazla dostu varsa bunu da sorgulamak lazım. Dostun, dostluğun değeri az bulunmasından kaynaklanmaktadır. Eğer bir kişinin çok dostu varsa bunun da gerçek dostluk olup olmadığı şüphelidir.

Kişiye her kişiden dost olmaz. Her kesin kendi dengince ve kafasınca dostu olması, dost bulması gayet normaldir. İnsan için dostluk, sırrı paylaşabilmektir. Yokluğu paylaşabilmektir. Varlığı paylaşabilmektir. Güzel anları, tatlı günleri paylaşabilmektir. Acıyı paylaşabilmektir. Sohbet edebilmektir. Dostluk, dinleyebilmektir. Dostluk samimiyettir. Tahammül edebilmektir. Dostluk teklifsizce hareket edebilmektir. Dostluk, insanın en sevinçli anında yanında olabilmektir. En zor anında destek olabilmektir. Dostluk, varı da yoğu da paylaşabilmek; acıyı tatlıyı birlikte yudumlayabilmektir.

Dostluk, dostunda olanı kıskanmak değil; bilakis onda var olanı takdir etmek, dostunun nefsini kendi nefsine tercih etmektir.

Dostluk hakikaten zor zanaattır. O yüzden herkes dost olamaz. Herkes bu yükü taşıyamaz. Dostluğun da kendince bir hukuku, yükümlülüğü vardır. Yerine getirmek icap eder.

Nice, biz dostuz diyen dostlar! Zor anda kayaya toslar.. Zaten dost olan dost kişi söylemez ikide birde biz dostuz diye. Dost olan kişinin bu sözü telaffuz etmesi kadar abes bir şey olamaz. Dost, dostluğun icabını sözle değil fiiliyatla ortaya koyar.

Dostluk kolayca elde edilebilecek bir kazanım değildir. İnsanın yıllarını alır dostluk kurmak. Onca insan vardır, hayatı boyunca dostu olmadan göçüp giden. İşte bu yüzden çok kıymetlidir dostluk. Değeri iyi bilinmeli, kaybedilmemeli, yoksa bile sahip olmak için çaba sarf edilmelidir.

Dost kendini zor zamanda belli eder. Dostun, dostluğun kıymeti de bu yüzden zor zamanda belli olur. Elde edilmesi zor olduğu gibi muhafazası da güçtür dostluğun, kıymetli mücevherat gibi.

Aynı bu değerli madenleri muhafaza etmek nasıl çaba gerektiriyorsa dostluğu da muhafaza etmek için çaba sarf edilmelidir. Üzerinden gidilmeyen yolları nasıl çalı diken kaplarsa hukukuna riayet edilmeyen dostlukların da üzerini çalı, diken kaplar. Kalpten kalbe giden yol böylece kapanıp gider.

İnsan nasıl mücevherini muhafaza için masrafa girerse, sonsuz derece kıymetli olan dostluğu muhafaza için de maddi manevi masraf gerekir ve bu masraftan dostluğun bekası için asla kaçılmamalıdır. Dostlarımızı ne bilinçsizce harcayalım ne de dünya menfaatlerine çaldıralım.

Değerli şeyin düşmanı çok olur. Kıskançlık, haset, nefs bunların başında gelir.

Bunun için dost seçerken de gayet dikkatli davranmalıyız. Özellikle dost seçeceğimiz kişinin cimri olup olmadığına dikkat etmeliyiz. Çünkü Oscar Wilde’nin dediği gibi, Cömertlik, dostluğun özüdür Cömert olmayan kişi hiçbir şekilde dostluğun gereklerini yerine getiremez. Asla hiçbir hususta fedakârlıkta bulunamaz.

Onun için dost seçerken ya da dostluğumuzu muhafaza ederken şu hususlara fevkalade özen göstermeliyiz:

Yalancı ile dost olma, çünkü yalancı serap gibidir; uzağı yakın ve yakını ise sana uzak gösterir, yani aldatır.

Ahmakla dost olma, çünkü ahmak, sana yarar vermek isterken zarar verir;asla faydası olmaz.

Cimri ile dost olma, cimri de senden alır, ama sana vermez; lazım olanı da esirger ve o kendisine en çok muhtaç olduğun zaman seni yalnız bırakır..

Korkakla dost olma, korkak (tehlike anlarında) senden ve ebeveyninden kaçar; ihtiyacın olduğunda faydası olmaz.

Günahı hayat tarzı hâline getiren fasık kimseyle de dost olma, seni daima kötü yola sevkeder ve sonunda az bir menfaate satar.

O hâlde dost olmaya en elverişli insanlar, cömert, akıllı, güzel ahlak sahibi, sorumluluğunu bilen, dünyaya gereğinden fazla önem vermeyen, fedakâr ve hasbî kimselerdir.